Mỗi người ai cũng biết rằng học tập rất quan trọng, nhưng phần lớn đều học sai cách.
Chúng ta lao đầu vào những bài giảng, podcast, sách vở… nhưng 6 tháng sau nhìn lại, chẳng có gì thay đổi. Kiến thức trôi tuột đi đâu mất. Mà quan trọng hơn: bạn học để làm gì?
Thực tế, với rất nhiều người, học đã trở thành một hình thức “tự sướng tinh thần” – chính là loại dopamine rẻ tiền như khi lướt mạng xã hội. Nguy hiểm hơn, nó khiến bạn cứ nghĩ rằng mình đang học điều gì đó – trong khi thực ra ngày mai bạn đã quên sạch.
Sự thật phũ phàng: Bạn đang học chậm!Nếu bạn có thể học nhanh hơn gấp 10 lần, bạn sẽ đạt được thành công nhanh hơn rất nhiều.
Bạn có thể hoàn thành một dự án danh mục tiêu.
Bạn có thể bắt đầu kinh doanh.
Bạn có thể trình bày một chủ đề rõ ràng, sâu sắc.
Bạn có thể học điều gì đó trong 2 tuần trong khi người khác phải mất 6 tháng.
Muốn làm được điều đó, bạn cần một phương pháp học thông minh hơn, chứ không phải học nặng nhọc hơn.
Dưới đây là những nguyên tắc giúp bạn học nhanh hơn gấp 10 lần:
Hiệu ứng Protege & Kỹ thuật Feynman – Dành 20% thời gian học, 80% giảng lại.
Tối ưu nhận dạng mẫu – Liên kết kiến thức mới với những gì bạn đã biết.
Dùng AI tăng tốc quá trình – AI không thay thế bạn, nhưng nó giúp bạn học thông minh hơn.
Học tập dựa trên dự án – Xây dựng, thực hành thay vì chỉ tiêu thụ kiến thức.
Đến cuối bài blog hướng dẫn này, bạn sẽ có lộ trình rõ ràng để học bất cứ điều gì một cách nhanh chóng.
Kỹ năng siêu hình – Học cách học
Dấu hiệu của một người tự do là họ biết cách học.
Bởi vì nếu bạn không được chọn những gì để học, người ta sẽ bảo bạn phải học những gì, và nếu tâm trí bạn là hệ điều hành cho thực tế, các lựa chọn có sẵn cho tương lai của bạn sẽ bị hạn chế đáng kể, và bạn thậm chí sẽ không nhận ra điều đó.
Quan trọng hơn, điều quan trọng nhất bạn có thể làm khi thế giới đang thay đổi nhanh chóng là học hỏi. Và nó đang thay đổi. Học hỏi là kỹ năng quan trọng nhất vì đó là cách bạn có được các kỹ năng cho phép bạn tận dụng các cơ hội không tồn tại 10 năm, 1 năm hoặc thậm chí 1 tháng trước.
Nhưng hầu hết mọi người đều học sai.
Và các trường hiếm khi thay đổi chương trình giảng dạy.
Sau đây là cách bạn nắm giữ tương lai của mình.
1) Tạo Bản Đồ Cuộc Sống Lý Tưởng Của Bạn
Tôi đã xem vô số video hướng dẫn mọi người cách học hoặc nghiên cứu nhanh hơn.
Điều quan trọng nhất mà họ đang bỏ lỡ chính là lý do tại sao họ học ngay từ đầu.
Mọi người chọn một thứ gì đó để học, nhưng nó không liên quan đến bất kỳ kỹ năng hiện tại nào của họ và không liên quan đến cuộc sống mà họ muốn sống.
Điều này thật nguy hiểm.
Bạn sẽ không muốn học nếu nó không có ý nghĩa sâu xa hay sự rõ ràng nào đằng sau.
Bạn sẽ cần nhiều kỷ luật hơn. Và bạn có thể sẽ tiếp tục ghét việc học như hồi còn đi học. Hoặc bạn sẽ cảm thấy việc học của mình chỉ nhằm mục đích duy nhất là có được một công việc hoặc sự nghiệp mà ngay từ đầu bạn đã không quan tâm.
Đó là bước một.
Tạo ra mục tiêu cho việc học của bạn.
Bằng cách đó, bạn có thể cảm nhận được sự tiến triển mà bạn đang đạt được hướng tới các mục tiêu do chính bạn tạo ra, chứ không phải các mục tiêu mà xã hội giao cho bạn. Đó là chìa khóa chính để tận hưởng cuộc sống (tôi sẽ không nói đến tâm lý xung quanh nó ngay bây giờ).
Viết ra những điều bạn không muốn trong cuộc sống
Viết ra những gì bạn muốn trong cuộc sống
Viết 10+ điểm chính cho mỗi mục và cân nhắc giữa chúng.
Những điểm chính này chính là bộ lọc học tập của bạn.
Nếu không viết ra những điều này, bạn sẽ bị mất tập trung và không có khung tham chiếu giúp tối ưu hóa việc nhận dạng mẫu. Nói cách khác, tâm trí bạn sẽ không nhận ra những điều giúp bạn đạt được mục tiêu.
2) Phác thảo một dự án
Hãy đọc kỹ phần này:
Cách tốt nhất để học là xây dựng một dự án thực tế và chỉ tìm kiếm thông tin khi bạn cần. Lượng kiến thức bạn học được có mối tương quan trực tiếp với mức độ tiến triển của dự án.
Khi bạn xem những hướng dẫn vô tận, bạn lấp đầy tâm trí mình bằng tiếng ồn và sự hỗn loạn. Hầu hết thông tin đó đều bị lãng phí. Nó dẫn đến sự choáng ngợp, lo lắng và làm chậm tốc độ học của bạn.
Khi đến lúc xây dựng dự án (lý do duy nhất khiến bạn học ngay từ đầu), bạn cảm thấy như thể mình chẳng học được gì cả và vẫn phải tìm kiếm thông tin. Vì vậy, nếu bạn muốn học nhanh hơn, hãy bỏ qua giai đoạn hướng dẫn. Hãy phác thảo dự án trước.
Điều này khiến một số người bối rối.
“Dự án” có thể là bất cứ thứ gì.
Sức khỏe của bạn có thể là một dự án. Doanh nghiệp của bạn có thể là một dự án. Một hình ảnh trong Photoshop có thể là một dự án.
Một dự án chỉ đơn giản là một cách có cấu trúc để đạt được mục tiêu hoặc tiến triển hướng tới mục tiêu.
Đây là cách để thu hẹp hơn nữa phạm vi tham chiếu của bạn để tâm trí bạn có thể định hướng thông tin đúng đắn khi bạn học.
Một lần nữa, điều này tiếp tục tối ưu hóa khả năng nhận dạng mẫu.
Khi bạn đọc sách, nghiên cứu hướng dẫn hoặc trò chuyện, dopamine tốt sẽ tràn vào não bạn để báo hiệu rằng thông tin quan trọng để hoàn thành dự án. Tiềm thức của bạn sẽ nhai các vấn đề và gửi những ý tưởng có liên quan đến tâm trí có ý thức của bạn.
Đây là những gì mà những người sáng tạo gọi là “suy nghĩ khi tắm”, khi mạng lưới chế độ mặc định hoạt động trong não bạn khi “nghỉ ngơi”.
Darwin làm việc theo nhóm tập trung vào các dự án của mình, sau đó đi bộ đường dài. Trong những lần đi bộ này, não của ông được nghỉ ngơi và các giải pháp tiềm năng cho các vấn đề hiện ra trong đầu ông.
Khi tôi đi bộ với con tôi, hoặc trong lúc nấu ăn, đi đón con, tôi cảm thấy cảm giác phấn khích khi ý tưởng đúng đắn xuất hiện trong đầu.
Sau đây là cách bạn bắt đầu một dự án:
Chọn một thứ gì đó để xây dựng giúp bạn tiến gần hơn đến mục tiêu mà bạn mong muốn trong cuộc sống (từ trước đó)
Tạo một ghi chú hoặc tài liệu và ghi lại mọi thứ hiện ra trong đầu
Lưu 3-5 nguồn cảm hứng mà bạn muốn noi theo (nếu tôi đang tạo video YouTube như một dự án, tôi sẽ lưu 3-5 video YouTube mà tôi muốn tạo các phiên bản tương tự)
Nghiên cứu các nguồn đó và phân tích cấu trúc hoặc đặc điểm của chúng
Phác thảo dự án thành các phần, cột mốc, hình ảnh, nguồn cảm hứng và những điều bạn cần biết
Có một nơi để ghi lại những ý tưởng nảy ra trong đầu, tốt nhất là nơi bạn không làm mất hoặc quên mất chúng
Bây giờ bạn đã sẵn sàng để bắt đầu, đừng bắt đầu học nữa.
3) Bắt đầu với những gì bạn biết
Học tập đến từ sự đấu tranh chứ không phải từ sự ghi nhớ.
Bắt đầu dự án. Không, đừng xem trước 20 hướng dẫn. Hãy để nó phơi bày những lỗ hổng kiến thức của bạn. Cố gắng tìm ra. Tìm kiếm câu trả lời khi tâm trí bạn có khả năng nhớ nó nhất.
Cho dù bạn đang học Photoshop hay học lập trình, hãy bắt đầu với những gì bạn biết.
Nếu bạn không biết gì, ít nhất hãy thử thực hiện bước đầu tiên. Tải phần mềm xuống và bắt đầu chơi thử. Cố gắng tạo ra thứ gì đó. Bất cứ thứ gì. Chỉ cần đưa tâm trí bạn vào trạng thái đói khát học hỏi. Nếu không, bạn có thể sẽ không tiêu hóa được thông tin bạn tìm kiếm.
Sau đó, hãy làm theo quy trình này:
Bạn không biết phải làm gì
Bạn thử và thất bại
Tìm kiếm câu trả lời hoặc hỏi AI
Cố gắng thực hiện câu trả lời
Lặp lại cho đến khi dự án hoàn thành
Nếu bạn không tìm được câu trả lời, hãy hỏi chuyên gia
Một vài năm trước, tìm kiếm trên Google là một kỹ năng.
Giờ đây, AI có thể cung cấp thông tin có liên quan hơn một cách nhanh chóng, nên việc nhắc nhở trở thành một kỹ năng.
Hãy nghĩ về AI không phải là một cỗ máy làm việc cho bạn, mà là một đối tác sáng tạo. Đôi khi, một câu nhắc nhở có thể làm được điều đó, nhưng đầu ra của AI chỉ tốt bằng bạn khi nói đến công việc sáng tạo.
Nếu tôi đang xây dựng một dự án học tiếng anh và không biết cách phát âm, tôi chỉ cần hỏi “Làm thế nào để học phát âm tiếng anh cho người lớn tuổi một cách hiệu quả” với AI và nó sẽ cung cấp cho tôi các bước chính xác cần thực hiện.
Sau đó, tôi có thể hỏi nó nhiều câu hỏi hơn nữa, như Selections và Masks là gì, và học ngay tại chỗ. Trên các ứng dụng AI, bạn có thể nhấn Alt hoặc Option+C để mở các cuộc trò chuyện nổi và hỏi AI mà không cần phải vào trang web khác hoặc rời khỏi nơi của bạn.
Làm thế nào để bắt đầu khi bạn không muốn bắt đầu
Hiệu ứng Zeigarnik là một hiện tượng tâm lý khiến con người nhớ những nhiệm vụ còn dang dở nhiều hơn những nhiệm vụ đã hoàn thành.
Nghĩa là, nếu chúng ta không hoàn thành nhiệm vụ của dự án, chúng ta sẽ dễ dàng tìm được động lực để bắt đầu hơn.
Nhưng làm sao để bắt đầu từ con số 0?
Có một mẹo tôi học được từ Justin Sung mà anh ấy gọi là Hiệu ứng Zeigarnik². Nói cách khác, hãy làm những nhiệm vụ dễ trước khi bạn bắt đầu để mô phỏng cảm giác có những nhiệm vụ còn dang dở.
Đây có thể là một nghi thức làm việc như pha cà phê, dọn dẹp bàn làm việc hoặc đi bộ buổi sáng và ghi chú trên điện thoại.
Tôi muốn nghĩ rằng điều này giống như việc chia nhỏ nhiệm vụ bạn cần bắt đầu thành những hành động đơn giản nhất có thể.
Đối với việc viết lách, bạn chỉ cần ngồi vào bàn, mở dàn ý ra và đọc lại. Việc đó đòi hỏi rất ít động lực.
Bây giờ, nếu bạn muốn hiệu ứng này tiến xa hơn nữa, chỉ cần mở công cụ AI và trò chuyện, sử dụng lời nhắc.
Hãy thử xem.
4) Tạo một chế độ học tập
Bây giờ bạn đã có khung tham chiếu, phác thảo dự án và bắt đầu đạt được tiến triển, bạn có thể bắt đầu bổ sung bằng kiến thức chung và hướng dẫn.
Tạo một cuộc trò chuyện mới và thử lời nhắc này :
Đối với [chủ đề], bạn có thể nhập bất cứ thứ gì từ Photoshop đến kể chuyện cho đến sáng tạo nội dung.
Theo tôi, cách tốt nhất để sắp xếp việc học của bạn là chia thành 3 loại khung thời gian:
30-90 phút xây dựng – xây dựng dự án của bạn và tìm kiếm thông tin khi bạn cần.
30-60 phút học – tuân theo chế độ học tập của bạn và ghi chú những gì bạn học được. Bạn có thể xem lại các ghi chú này bằng cách yêu cầu tóm tắt ghi chú của mình.
30 phút đi bộ – để xem video trên YouTube, sách nói hoặc bài giảng, hãy đi bộ và ghi lại những ý tưởng trên điện thoại khi chúng xuất hiện trong đầu bạn.
Đó là những thói quen chủ chốt của bạn.
Sẽ không ai cho bạn thời gian để học và xây dựng.
Bạn phải dành thời gian. Ghi chúng vào lịch của bạn. Thức dậy sớm hơn một giờ hoặc thức khuya hơn một giờ. Biến nó thành một nghi lễ.
Hãy lấy một tách cà phê, chuẩn bị dàn ý, bật nhạc tập trung và bắt đầu vạch ra con đường hướng tới tương lai mà bạn muốn tạo dựng.
Viết để phản ánh một cách có hệ thống những gì bạn học được
Đây là câu đố:
Bạn biết bạn muốn gì cho tương lai của mình
Bạn có một dự án (hoặc một loạt các dự án) sẽ đưa bạn đến đó
Bạn đang học và xây dựng hàng ngày
Nhưng vẫn còn thiếu một mảnh.
Và thực ra, đây cũng là một cách để nâng cao hơn nữa lượng kiến thức bạn học được.
Mảnh ghép còn thiếu chính là những người quan tâm đến những gì bạn đang xây dựng.
Tôi cho rằng bạn muốn làm việc này toàn thời gian.
Bạn đang học và xây dựng vì bạn muốn điều đó biến thành một dạng cuộc sống bền vững. Bạn muốn thay thế công việc hoặc sự nghiệp của mình bằng một tiếng gọi. Một nỗi ám ảnh.
Để làm được điều đó, bạn cần tiền. Ít nhất là đủ để duy trì cuộc sống lý tưởng của bạn.
Để kiếm tiền, bạn cần mọi người quan tâm đến những gì bạn đang xây dựng.
Để mọi người quan tâm đến những gì bạn đang xây dựng, bạn cần phải cho mọi người thấy những gì bạn đang làm.
Trong hầu hết các trường hợp, cách tốt nhất để làm điều đó là viết.
Dạy những gì bạn biết và những gì bạn đang học trong quá trình xây dựng.
Tại sao phải viết?
Vâng, trước tiên, đó là nền tảng của phương tiện truyền thông. Thứ hai, nó dễ tiếp cận và bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu viết ngay bây giờ, không cần kỹ năng chỉnh sửa video. Thứ ba, nó có sức mạnh lớn hơn nhiều so với việc chỉ xây dựng lượng người ủng hộ.
Viết là cách bạn phản ánh một cách có hệ thống những gì bạn học được.
Khi bạn dạy những gì bạn học, bạn sẽ bộc lộ nhiều lỗ hổng kiến thức hơn . Bạn phải vật lộn nhiều hơn để hiểu. Bạn có nhiều kiến thức cụ thể hơn để nghiên cứu.
Đây chính là lúc Kỹ thuật Feynman và Hiệu ứng Protege phát huy tác dụng.
Kỹ thuật Feynman là một phương pháp học tập được phổ biến bởi nhà vật lý Richard Feynman. Nói tóm lại, đó là về việc hiểu sâu sắc một khái niệm bằng cách giải thích nó theo những thuật ngữ đơn giản như thể bạn đang dạy nó cho một người không có kiến thức trước đó:
Chọn một khái niệm – Chọn chủ đề bạn muốn hiểu.
Dạy – Giải thích khái niệm bằng ngôn ngữ đơn giản, như thể bạn đang dạy nó cho một đứa trẻ.
Xác định những lỗ hổng – Khi bạn gặp khó khăn trong việc giải thích rõ ràng điều gì đó, hãy xác định những lĩnh vực mà bạn còn yếu về khả năng hiểu.
Xem lại và đơn giản hóa – Quay lại tài liệu gốc, học lại các khái niệm, sau đó thử giải thích lại chúng bằng những thuật ngữ đơn giản hơn.
Điều này trùng lặp với Hiệu ứng Protege, tóm lại là giáo viên học được nhiều hơn học sinh.
Dạy những gì bạn học được khuyến khích bạn hiểu được kinh nghiệm của mình theo cách riêng của bạn. Nó phơi bày nhiều lỗ hổng hơn trong kiến thức của bạn, tăng hiệu ứng nhận dạng mẫu. Cuộc sống trở nên thú vị và may mắn hơn một cách bền vững vì bạn không còn cần sự xao nhãng để vui vẻ nữa.
Làm sao chúng ta có thể kết hợp cả hai phương pháp này với cách bạn đang học?
Bằng cách viết trên Internet.
Tôi đang nói đến việc coi mạng xã hội như nhật ký công khai của bạn.
Bằng cách đó, ít nhất bạn cũng có cơ hội thu hút những người ủng hộ, khách hàng, chủ lao động, nhà đầu tư, thành viên nhóm tiềm năng và bất kỳ ai khác mà bạn cần để đạt được cuộc sống mong muốn.
Vấn đề không phải là xây dựng lượng người theo dõi, mà là đưa công việc của bạn đến với mọi người. Giống như khi bạn cố gắng gặp gỡ những người mới, điều đó sẽ không bao giờ xảy ra nếu bạn không ra khỏi nhà, và bạn sẽ trở nên cay đắng và tức giận tự hỏi tại sao mình lại cô đơn. Rõ ràng là tại sao… vì bạn chưa cho mọi người cơ hội để biết hoặc quan tâm đến bạn. Cơ hội thành công của bạn là bằng không.
Sau đây là những điều tôi khuyên bạn nên làm khi bắt đầu:
Viết bản tin một lần một tuần để tóm tắt những gì bạn đã học được
Hãy nhớ, hãy dạy cho họ. Đừng biến nó thành một đống thông tin nhàm chán.
Viết bài đăng trên X, Threads hoặc LinkedIn (nền tảng viết, dễ truy cập)
Nói về ý kiến, niềm tin, kinh nghiệm cá nhân và những gì bạn đang học và xây dựng
Thêm vào “mạng xã hội” như một kỹ năng bạn cần học theo cùng một cách như đã dạy trong bài post này
Thêm một khoảng thời gian 30-60 phút nữa để viết mỗi buổi sáng
Hãy yêu cầu AI giúp bạn khi bạn viết, ví dụ như “Bạn là chuyên gia trong việc tạo ra các bài đăng hấp dẫn trên mạng xã hội. Cách tốt nhất để bắt đầu một bài đăng về [chủ đề] là gì?” và tiếp tục từ đó.
Riêng tôi, việc viết lách đã thay đổi cuộc đời tôi.
Tôi đã từng là một nhà thiết kế web tự do nhưng đã thất bại ở mọi công việc kinh doanh trước đó.
Tôi bắt đầu sử dụng mạng xã hội vì tôi cảm thấy mệt mỏi khi phải tiếp cận khách hàng một cách lạnh lùng.
Khi tiếp tục, tôi nhận ra sức mạnh của việc viết có thể tiếp cận đúng đối tượng (vì vậy tôi không phải bị từ chối nhiều và mọi người tìm đến tôi).
Nhưng không chỉ có công việc tự do.
Vấn đề là tôi đã học được bao nhiêu.
Mỗi lần nhấn đăng bài, tôi cảm thấy như mình đã học được điều gì đó mới.
Tôi có thể thấy con đường để trở thành người “thông minh” mà tôi luôn ngưỡng mộ khi còn nhỏ.
Càng viết, tôi càng thấy nhiều điều tốt đẹp xảy ra cả bên trong lẫn bên ngoài.
Tôi hy vọng bạn cũng có thể trải nghiệm được điều đó.
